NOORWEGEN 2012, dag 7, zaterdag 14.07

Zo rond 9u doorgereden voor weer een bergrit van zo'n 160km. Naar het Vest Telemark Museum.  In Kommune Dalen, deelgemeente Eidsberg. Dit is ook vlak tegen de provincie Rogaland (op weg naar de fjordenkust).

Het Vest Telemark Museum heeft verschillende delen : een schitterende tentoonstelling in het nieuwe gebouw, een prachtige houten kerk met kerkhof, en een deel mooie oude huizen.  Uiteraard ook een cafetaria en een mooie geschenkenwinkel.

In het museum kon je de geschiedenis van de mijnbouw bekijken, van de firma Statskraft die een serieuze Europese speler blijkt te zijn. 

Je ziet er ook allerlei gereedschappen uit een hoeve, houtschilderingen en een bierkroes, een ølhøne.

Op een zeker moment zie je een verlichte reclame van Statskraft op de vloer, raar, maar er zwemmen vissen tussendoor.  Ook de fotoserie van verschillende medewerkers is echt te waarderen.

Spijtig genoeg kon je in de verschillende huizen buiten alleen maar tot aan de deur van de woonkamer.  Je weet echter nooit wat de mensen van de organisatie al hebben meegemaakt, dus waarom ze dit zo deden.

Daarna bezochten we de stafkerk met een jongedame als gids.  De kerk bestaat uit twee delen, één uit de 12de eeuw en één later bijgebouwd.  Omdat de houtbewerkers geen plafond konden maken, maakten zij hiervoor een omgekeerde scheepsromp.  Een heel deel van de schilderijen op de muren is nog van de 12de eeuw.  Je had, volgens de jongedame, ook rare religieuze gewoonten vroeger : Zo moesten de dames links zitten (waar vensters waren en dus het kwaad kon binnenkomen) en de heren rechts (veel minder gevaar).  -Ik herinner mij dat toen ik klein was dit ook zo was in de St.Janskerk in Borgerhout-

De patroonheilige  van de kerk, waar nog steeds kerkelijke activiteiten zijn, bijv. begrafenissen, is Sint Niklaas.  Ook patroonheilige van sommige handelaars en kinderen.  Dat hij ook patroonheilige is  van de madammen die achter hun ramen proberen mannen te verleiden om te spelen wist ze niet.

Ik heb vrij veel foto's gemaakt van dit museum dat heel het jaar open is.  Wat  volgens mij afhankelijk is van de toestand van, vooral, de bergwegjes.  Die hebben als ze onberijdbaar zijn een slagboom om de toegang af te sluiten.



NOORWEGEN 2012, dag 6, vrijdag 13.07

Zou vrijdag de 13de hier ook een ongeluksdag zijn ?  Ik ben wel héél vroeg opgestaan, ontbijt om 7u en dan op weg naar de ligplaats van het schip waarmee ik het Telemarkkanalen zou afvaren.  Het ligt niet zo ver van het hotel, dus te voet.

Zo rond 7u50 mochten wij, een tiental wachtenden, aan boord.  Ik moest nog een ticket en betaalde tot in Dalen, het eindpunt.  Daar stond een bus klaar die ons zou terugbrengen naar onze inscheepplaats.  Kostprijs om te varen op de Henrik Ibsen : 840NK, niet echt goedkoop.

Het was zalig varen.  Je ziet vele mooie huisjes, rotsformaties en sluizen.  Vooral in de voormiddag was dit indrukwekkend : 5 sluizen achter elkaar, een hoogteverschil van zo'n 25 meter om te overbruggen.  Het leverde mooie foto's op.  Meestal was er ook naast de sluizen een krachtcentrale.

Het Telemarkkanalen is zo'n 105km lang en heeft een hoogteverschil tussen Skien en Dalen van 72m. Je  vaart over smalle gedeelten, maar ook over echte meren. 

We vaarden langs beboste rotsen waar vroeger reuzen leefden, ook waren er de woongebieden van de trollen die spijtig genoeg niemand kan zien en waarvan je alleen maar in de winkels een afbeelding van kan kopen.

We werden ook verwittigd om direct de kapitein of de bemanning te verwittigen als we een glimp van een monsterachtig dier in het water zagen, zoiets als in Schotland met Log Ness.

We waren in Dalen rond 18u.  De bus naar Skien had een prijs van 350NK.  Ik ben tweemaal overgestapt op een andere bus en rond 21u30 stopte de laatste vlak voor het hotel.

In het hotel heb ik als avondmaal een kalfsfilet gegeten.  Hmmmm, ongelooflijk lekker met veel look, aardappeltjes en een lekker glas witte wijn als dessert.  Daarna mijn bed in.

Waaraan ik ook moest denken als ik door die bossen vaarde was aan een boek dat ik zeker veertig jaar geleden gelezen heb.  En dat zich afspeelt in Noorwegen : En eeuwig zingen de bossen, van de trilogie Het geslacht Bjøndal van de schrijver Trygve Gulbranssen.  Ik zag ook een film daarover met Gerd Frobe als geslachtsvader denk ik.  Bekend ?



NOORWEGEN 2012, dag 5, donderdag 12.07

Vandaag ook nogal vroeg uit de veren, ontbijt, naar de auto.  Op GPS proberen Rjukan in te stellen.  Komen er toch twee op waarvan een Rjukan Tinn.  Eventjes op de kaart gekeken en dit leek de juiste. Op alle info die ik had gezien vond ik geen straat en geen nummer.  Dus willekeurig.  Zou dit nog een restant zijn van de helft van vorige eeuw toen de Tysker (is noors voor duitsers) dit niet wilden bekent maken. vanwege hun geheime zware water.  Daar ging ik namelijk nu naar toe.  Het Norsk Industriearbeider Museum Vemork.  De vroegere krachtcentrale.    Je weet wel, van die film 'Helden van Telemark' met o.a.de goeie ouwe Kirk Douglas.

De weg naar daar was meestal zo'n typische bergweg, een 5m breed, hier en daar een versmalling aan een brug en/of een zijdelingse verbreding om tegenliggers beter te laten passeren.  Het rare is wel dat weinig Noren hier blijkbaar van af weten.

Enfin na zo'n 110 km kwam ik aan in Kommune Tinn en zei mijn GPS bestemming bereikt.  Ja ... mijn oor dacht ik en reed door.  Het eerste bordje dat de deelgemeeente Rjukan aangaf melde nog 54km.  Oké, dus verder getufd.  Voor alle veiligheid ging ik in een dorpje tanken en moest wel in het Noors vragen of ik op de goede weg zat.  De mijnheer bleef met zijn hoofd schudden en zei 'Jeg forstår deg ikke'.  Wat 'ik versta u niet' is.  Ik bedankte en reed gewoon verder.

Het werd voor mij wel duidelijk dat de Noorse gemeenten, de Kommune, eigenlijk wel heel groot zijn.

Rond de middag was ik in Rjukan.  De krachtcentrale viel mij wel op.  Eerst dacht ik dat dit het gebouw was dat door de helden van Telemark was aangevallen.  Neen !! Het is gewoon  de nieuwe electrische centrale.  Een pijl wees uit dat het Norsk Industriearbeider Museum een vijftal km verder was.  Je hoort het volgens mij al aan de naam 'arbeider' dat het een rode instelling heeft.  Maar er was meer.

De parking ligt enkele honderden meters van het gebouw af, ook zo'n honderd meter lager.  Je moet over een brug omhoog.  Gelukkig kan je een minibus nemen, prijs 30NK, heen en weer.  Die nam ik.  Eens binnen zei de kassier om eerst de film te gaan bekijken die direct ging beginnen en dan het museum te bezoeken.

De film : Hier werd zwaar water gemaakt door de nazi's om te gebruiken voor hun eerste atommbom.  Vanuit Engeland kregen Noorse verzetstrijders de opdracht deze centrale te vernietigen.  De eerste maal dat ze dit deden lag de centrale slechts 6 maanden stil.  Nadat er terug productie was deden ze nog een schip zinken en opnieuw een aanslag op de centrale.  Ditmaal stil voor hele lange tijd. Enfin het kwam er op neer dat in 1943 Amerikanen de centrale bombardeerden en de productie stil legden.  In totaal zouden er zo'n 20 Noren bij gestorven zijn.

De film duurde zo'n 3kwartier en het waren voortdurend getuigen en beelden van vroeger, niet de Hollywood productie.  Op het einde zei de presentator dat zij fier waren dat de Nazi's geen atoombom konden maken, maar dat er wel een Amerikaanse was.    Ik moest, blijkbaar niet alleen, even slikken.

Als je nog eens de kans krijgt om de film 'Helden van Telemark' te bekijken, doe het.

Daarna het bezoek aan de fabriek zelf.  Het is ongelooflijk dat naast electriciteit hier druppel per druppel sterk water werd gemaakt.

Het nieuwere gedeelte gaat over  de arbeiders, in de fabriek, maar ook daarnaast.  Eén van de eerste foto's die je ziet is die van een Duitser met wat langer haar en een baard die ook nog een tijdje in Brussel heeft gewoond.  De verschillende foto's die ik nam bewijzen dat het inderdaad een rode gebeurtenis was en de moeite waard om te bekijken.

Hierna ben ik naar het Tinnmuseum gegaan, ik reed er toch langs.  Oude Noorse huisjes die ik toch al wat gezien heb.  Ik kocht een ticket, dronk een koffie, at een wafel met Jørbeerconfituur en kreeg van de mevrouw een stukje bruine kaas.  Het smaakte en rook naar kaas maar mevrouw zei dat het niks met melk te maken had.  Wel met de suiker van de melk.  Raar !

Enfin, terug naar Skien waar ik een deugddoend telefoontje van een dochter kreeg.  P.S. weer hoorde ik op de radio een lied  van Cornelis Vreeswijck.

NOORWEGEN 2012, dag 4, woensdag 11.07

De mc,mc is blijkbaar van pas gekomen want ik ben inderdaad nog een heel aantal dingen vergeten : verschillende groenten zoals paprika, sla, tomaten e.a.  Ook nog de ansjovis ! Ook zoetigheden : pannenkoeken, koekjes en koeken, een soort gebak van bladerdeeg gevuld met chocolade en fruit.

Zo, weeral een mond en een maag vol.  Voldoende voor mij om op weg te gaan naar Kristianssand.

Het is opvallend dat in Noorwegen er meer dan 90% houten huizen staan.  Ook in de steden.  In bossen, die overal zijn, zie je geregeld grote pakken hout om te verkopen.  Ergens las ik ook dat hout het meest verkochte, gebruikte en bewerkte product was in Noorwegen. 

Op de autobahnen zie je ook geregeld de constructie over de weg die je flitst.  Dit is een automatische tolcontrole.  De nummerplaat werd genoteerd en enkele weken later kreeg je thuis de rekening.  Wel tof hé ?

Ik zag ook een raar verkeersbord dat mij deed denken aan een nagelknipper.  Je bent aan het rijden en dan is het moeilijk om er een foto van te nemen, zeker op de autobahn.  Vind er nog wel een.  In ieder geval het was om aan te tonen dat er een vermindering van rijstrook was.

Er was betrekkelijk weinig verkeer, ook in Kristianssand.  Ik vond snel een parking en kon mijn verkenning beginnen.  Beperkt tot de haven en het oude centrum.

Eigenlijk ligt deze stad niet meer in Telemark wat ook een provincie is. 

Tussen haakjes : héél veel mensen onder ons kennen Telemark als een plaats waar in WOII nazi's sterk water maakten om een atoombom te produceren.  Een aantal verzetslieden zijn er tegenin gekomen en hebben de productie stilgelegd.  Er werd een film over gemaakt : De helden van Telemark, met o.a. de goeie ouwe Douglas.

De naam van de stad is makkelijk te verklaren : gesticht door een Christian. Door een uitbreiding van allerlei ambachten en markten en de ferry is het zowat de vijfde grootste stad in Noorwegen.

De haven en het stadscentrum, oude stad inbegrepen, is niet zo groot.  Op de omliggende heuvels liggen nog wel verschillende stadwijken.

Ik bezocht enkele winkel/wandelstraten, ook op zoek naar een cd van een zanger die ik op radio had gehoord.  Eén van een zanger wiens museum ik heb bezocht in Stockholm (hij was toen al wel dood), maar die ik vooral ken van zijn  Nederlandstalige nummers.  Ik hoorde verschillende liedjes van hem in het Noors op de radio de voorbije dagen, o.a. een kinderliedje dat ik supermodern vond.  Wie bedoel ik ?  Yes !!!! Cornelis Vreeswijck.  Maar zijn cd daar niet gevonden.

Naast het gedeelte waar de  ferry's aanleggen is de haven niet zo groot.  Er zijn vooral yachten.

De oude stadswijk Posebyen bestaat vooral uit huizen die nog dateren uit de tijd toen de stad een garnizoensplaats was.  Tegenwoordig is de wijk als woonwijk sterk in trek.

Natuurlijk bezocht ik ook de Domkerk en kocht kaartjes en postzegels.

Ik zocht rond 15u de parking op en reed naar huis, allé Skien !

Ik ging in het restaurant van het hotel eten : mosselen ! Wat kreeg ik ?  Een bord met zo'n veertigtal mosselen op in een bruine (bittere) saus.  Sloeg mij lelijk tegen in vergelijk met onze mosselen.

De koffie daarna en een aantal koekjes waren gratis en smaakten wel. 



NOORWEGEN 2012, dag 3, dinsdag 10.07

Goed geslapen, een goede douche en rond 8u30 naar beneden voor het ontbijt : spek met eieren !  Ik zal maar eventjes volledig zijn over dat ontbijtbuffet : Roereieren, spiegeleieren, hard gekookte eieren, zacht gekookte eieren, niet te dik spek gebakken, gebakken worstjes, een viertal soorten harde kaas, brie, chaumes en nog enkele anderen als surplus.  Hesp, worst, saucis, paté.  Dan een vijftal soorten ontbijtgranen, een hele resem confituur, honing.  Dan koffie, thee, melk, water en diverse fruitsappen.  Ook gewoon wit brood, bruin brood, heel bruin brood, witte en bruine pistolets, knacke brood in diverse soorten.  Ik denk dat ik allles al genoemd heb.  Moest ik iets vergeten zijn, mc, mc, mmc.

Oh ja, de opmerking op dag 1 was juist.  Door mijn stommiteit was eigenlijk dit dag 2 wegens te laat vertrokken.  In het hotel echter geen problemen.

Dus na dit amechtig ontbijt trok ik de stad Skien in. Iets dat opviel was dat als je zei dat je in Skien logeerde, men dit niet verstond, wel : Ah ja, in Sjien !  Ge moet het maar weten hé ?

Het centrum van het stadje is bijzonder klein, winkels gaan pas open om 10u (precies in heel Noorwegen).  Dus op een terrasje een koffietje gaan drinken.  Na de winkelopening ik op zoek naar kaartjes.  Nergens gevonden.  Ik besloot dan maar naar Heddal, zo'n 65km boven Skien te rijden om de stafkerk daar te gaan bezien.

Een vijftal km boven Skien trof ik het Ibsen huis aan wat ik, gezien het vroege uur, bezocht.  Echt de moeite waard, zeker met de uitleg van de jonge vrouw die mij gidste.  In de winter werkte zij in het theater en in de zomer in het Ibsenhuis als gids.  Hij was geboren in een huis in de stad zelf maar zijn ouders kochten dit huis, toen op den buiten !  Henrik, zijn  zussen en zijn ouders konden hier genieten.  Opvallend : hij had een zuster die geestelijk gehandicapt was en toen waren er geen aangepaste opvanghuizen.

Verder naar de bergen : Een weg, meestal weggetjes die zowat 4m breed waren, hier en daar zelfs smaller.  Meestal gingen ze op en neer en in bochten.  Ik had zowaar een tiental stroken van ongeveer honderd meter lang die recht waren !  Zalig om op te rijden maar wel serieus rekening houden met de tegenliggers.  Meestel mocht je er 70 rijden, wat je toch moet gewoon worden.  De Noren houden er blijkbaar een andere mening op na en 70 is voor hen 90 !

In Heddal heb je de grootste Stafkerk van Noorwegen, een volledig houten kerk.  Wij hebben dat al eens op tv of op foto's gezien, maar als je er voor staat en er in bent is dit van WAUW !!!

In de kerk moest je een paar gebeden meedoen, in het Noors en in het Engels.  Dan mocht je foto's nemen en rondkijken.  Men vertelde dat het een kristelijke kerk was uit 1250.  Al meer dan 800 jaar begeleiden ze gelovigen en nog steeds zijn ze parochiekerk.

Ik doorzag toch met mijn foto's enkele dingen : zag symbolen van het vroegere geloof (bijv. ook runen).  Maar ja, dat moest je blijkbaar zelf ontdekken.

In het bijgebouw dronk ik nog een koffie, at een ijsje en vertrok terug naar Skien.  Het was zo rond 18uur dat ik op het zonnig terras van het hotel een grote øl dronk en begon met mijn ervaringen op te schrijven.

Daarna slapen want morgen ging ik naar Kristianssand.



NOORWEGEN 2012 - dag 2, maandag 09.07

Na een goed ontbijt, wat we zowat gewoon zijn in Scandinavië, op weg naar Hirtshals om de ferry te pakken naar Kristianssand/Norge.

Maar ... wat een miserie !  Toen ik de vorige ferry pakte schoof ik aan daar waar je moest inschepen.  Aan het loket kocht ik dan een ticket.  Hier niet, je moest al een ticket hebben geboekt via internet, dan was je zeker.  Maar je kon  er misschien nog wel een kopen op de Terminal van Color Lines, the speed way to Norway !

Wat ik probeerde.  Ik mocht via een speciale exit het inschepingsterrein verlaten om naar de Terminal te rijden.  Hier moest ik op het derde verdiep zijn, loket vijf.  'Sorry sir, full booked, there is a waiting list.'  Ik had geen keus dus ok.  'But wait a moment : there is a free place !'.  Het biljet werd gemaakt , ik betaalde 144 €, kon  naar het inschepingsterrein aanschuiven.  Oef !  Het was ondertussen elf voorbij, iets voor twaalf begon het inschepen.  Toevallig stond ik op de laatste plaats van dek C6.

We vertrokken rond 12u10. 

Zoals alle ferry's bestond deze ook uit een deel restaurants, zitplaatsen, een taxfree shop, een bank en nog andere winkels.  Je moest al verdomd vroeg aan boord zijn om nog een vrije plaats te vinden.  Er werden er heel veel gereserveerd voor familie en kennissen.

Om 15u50 begon de ontscheping in Kristianssand.  Terug op het vasteland stond ik nog zo ongeveer een uur stil voordat ik kon doorrijden.  Zo'n acht rijen auto's moesten zich op twee rijen ritzen : één voor de douane 'iets aan te geven ?' en één zonder aan te geven.  Die ik nam.  Natuurlijk hielden ze mij dank zij mijn Belgische nummerplaat stil : Naar waar ga ik ? Waarom ? Heb ik vrienden in Noor- wegen ? Heb ik wapens bij ? Drugs ? Sigaretten ?  Uiteindelijk mocht ik door, op weg naar Skien.

Die weg, de E8, is soms een autostrade, soms een buurtweggetje.  Er stonden geregeld borden dat er toll zou betaald worden.  Automatisch.  Opgenomen via een constructie over de baan, net zoals in Duitsland.  Enfin, er waren ook vele flitsers wat goed was want soms mocht je 100 of 90, maar ook meestal 70 of 80, ja zelfs 60 rijden.

Ik overbrugde of liever overtunnelde de afstand van bijna 400 km en was rond 19u in het hotel.  Er waren inderdaad een boel tunnels, sommige van maar 300m, maar ook van bijna 3km.  En in zo'n tunnel is het 60 !

Na een lichte maaltijd, een biffburger, naar mijn kamer om te slapen.



NOORWEGEN 2012 - dag 1 : zondag 08.07

Ik werd nogal vroeg wakker van de regen die tegen de ruiten tikt, om 4u45.  Gisterenavond had ik alles al ingeladen en na een lekkere douche vertrok ik om 5u15.  Ik noteerde mijn km stand : 22.646 !

Het regende zowat tot in Venlo en een piepzonnetje verwarmde dan tot aan Bremen. Bremen mankeert eigenlijk aan de titel want de twee laatste dagen ga ik deze stad doorkruisen.

Eventjes voorbij Bremen werd het zelfs warm en via een achttal werken van gemiddeld zo'n 12 tot 20 km het stuk bereikte ik Hamburg, Freie Stad Hamburg.  Het was lichtjes aanschuiven en we duikelden de Elbetunnel in.  Het viel nogal mee want er werd aan een tweel rijstroken gewerkt.

Op een 'ik en ne gij' bereikte ik Flensburg en besloot een kop koffie te drinken in de laatste Duitse stop.

In Denemarken waren de werken die ik in mei zag ondertussen zo goed als gedaan, nog enkele km en het zou verleden tijd zijn.

Ik passeerde de bekende steden en wuifde ze na en vrij snel, het was al avond,  was ik aan mijn  hotel in het noorden, het stadje Tylstrup.  Een toffe kamer en een lekker avondmaal (steak met groenten en 'french fries') en hop naar mijn bed.

Morgen naar Hirtshals om de ferry te nemen naar Kristiansand/Norge.