Naast een belangrijk bunkerpark zijn er verschillende musea : het Garnisonmuseum, over de geschiedenis van het Zossen-Wünsdorf garnizoen van 1910 tot 1945. De Russchischer Soldatenalltag, over de aanwezigheid van de Russen hier van 1945 tot 1994. De Spitzenbunker, hier ook de Wünsdorfer Betonzigarren genoemd, over hun functie als luchtafweer.
In beide eerste musea was wel één en ander te zien : van wapens, gebruiksvoorwerpen, uniformen tot heel veel foto's.
Die betonnen sigaren : iets speciaals maar ik vraag mij af hoe functioneel ze wel waren als luchtafweer.
Het belangrijkste was de ongeveer anderhalf durende wandeling door het bunkerpark.
Kort gezegd : deze plaats is getuige van zowat een kleine 100 jaar Duitse Militaire geschiedenis.
Aan de laatste keizer, Wilhelm II, herinneren nog de kazernes van de keizerlijke garde. Momenteel zijn dit heel modern ogende woonblokken, met alle modern comfort. Je kan er flats huren van 4 tot 6 kamers voor een prikje. Zij staan in een groene oase, met parking en winkelcentra in de buurt. Toch staan zij praktisch leeg. Er zijn niet voldoende mensen die ze willen huren omdat, vooral jongeren, er een trek naar het westen is.
In WO II bouwden de nazi's hier drie grote bunkercomplexen : Maybach 1, Maybach 2 en Zeppelin. Als je een beetje naar beide namen (Maybach en Zeppelin) zoekt, zal je ontdekken dat die nauw met elkaar verbonden zijn : verschillende Zeppelins hadden Maybach motoren. Maybach bouwde ooit een auto die Zeppelin genoemd werd. De beide families trouwden ook onderling met elkaar en dienden in de Wehrmacht.
Het bijzondere van de Maybach bunkers is dat zij het uiterlijk hadden v an gewone landhuizen. Maybach 1 bestond uit 12 grote bunkers, twee verdiepingen bovengronds en vier verdiepingen ondergronds. Zij dienden als Hoofdkwartier van de Duitse Wehrmacht gedurende de oorlog (Oberkommando des Heeres der Deutschen Wehrmacht). Toen ze gebouwd werden had niemand inzage in de bouwplannen. Per dag werd een plan meegedeeld van wat er die dag moest geconstrueerd worden. Dit om spionage tegen te gaan. Uiteraard werden ze gebouwd in gewapend beton, maar van een zodanige stevigheid dat de bouwmeesters ze onverwoestbaar noemden. En (bijna) gelijk hadden ze !
Het Zeppelin complex ligt volledig onder de grond. Alleen de ingangen waren bovengronds uiteraard, maar vermomd als landhuizen. Oppervlakkig gezien leek ze bewoond door een familie, wat ook zo was, maar dagelijks passeerden hier de meer dan 140 soldaten die ondergronds werkten als ze afgelost werden. Foutje in de vermomming ! Welke spion zou geen argwaan krijgen als de familie Schmidt per dag 150 bezoekers kreeg ?
Het Zeppelin complex deed dienst als inlichtingencentrale en werd volledig gefinancierd door de toenmalige Duitse Post. Het is ongeveer 4 voetbalvelden groot en er zijn acht verdiepingen ! Dus een totaal van 32 voetbalvelden. Het is volledig A,B,C vrij, dit wil zeggen bestand tegen atoomwapens, biologische wapens en chemische wapens. Een mens vraagt zich af waarom atoomvrij ? Er was toch nog geen atoombom ! Of was er toen een collega van Oppenheimer werkzaam en was er meer onder de (hoogte)zon dan wij nu weten ? Feit is, het is gigantisch.
Op één of andere manier kregen de geallieerden toch weet van deze gebouwen en een groots opgezet bombardement vernietigde het omliggende woud voor bijna de helft. De bunkers kwamen er met scherven vanaf. (Waar hebben we dit nog gehoord ?) Enfin, het waren Ukrainers die er het eerst bijwaren. Na de oorlog werd beslist om heel het bunkerpark te vernietigen. Wat met de Maybach bunkers ook gebeurde. De bouwmeesters hadden echter grotendeels gelijk want men slaagde er niet in ze met de grond gelijk te maken.
De Zeppelinbunker moet zelfs de Russen verbaasd hebben want ze lieten hem ongemoeid. Allez, de bunker op zich toch. Het communicatiemateriaal werd verbeurd verklaart en naar Rusland gevoerd om daar hun zaakjes te moderniseren. Dit gebeurde allemaal voor de verkoeling tussen de geallieerden optrad die de Koude Oorlog inluidde.
Toen die begon vonden de Russen het anders geen slecht idee, zo'n 'Nachrichtenbunker' en zij vestigden zich, samen met de Oost-Duitsers, in het Zeppelincomplex. Zij herdoopten hem tot 'Panzir' wat in het Nederlands 'harnas' betekent. Zij stopten hem terug vol technologische hoogstandjes en benutten hem om West Europa in het oog te houden. Panzir werd voor de Sowjettroepen het Hoofdkommando in Europa. Ook het hoofdkwartier van de gemeenschappelijke DDR/USSR luchtmacht en de luchtverdedigingstroepen.
In het bunkerpark, naast Zeppelin/Panzir, was ook nog een oudere ondergrondse bunker die in de oorlog al grotendeels buiten dienst was.
Vanuit Panzir werd ieder vliegend voorwerp in het oog gehouden en als er eens iets naar het Oosten vloog dat abnormaal was werden er MIG's verwittigd. Er zou ook een verbinding bestaan hebben met de beruchte rode knop om raketten te lanceren (die daar trouwens niet zo ver af stonden). Dit duurde tot aan het einde van de Koude Oorlog in 1989.
Pittig verhaaltje : Men zag het vliegtuigje van Mathias Rust, die er op het Rode Plein in Moscou met landde, niet. Vermoedelijk waren de bewakers te moe of sliepen zij vanwege te diep in wodkanevelen gehuld. Het verhaal gaat dat vanaf die dag er een absoluut alcoholverbod was, niet alleen in de Panzirbunker, maar op het hele complex. Volgens onze Duitse gids de slechtste beslissing die men kon nemen : als een Rus van een fles wodka drinkt kijkt hij tenminste naar boven !
Na de koude oorlog namen de kameraden natuurlijk alle technologie mee naar huis, enkele toestellen te na gesproken. De bunker zelf, met al zijn hoogstandjes, bleef bestaan. De laatste eigenaar had er zelf niet zoveel meer aan gewerkt en had verder geborduurd op het bestaande, het door de nazi's ontworpen. Ik stond versteld van de vele snufjes die zij toen, voor 1945, al in praktijk brachten : luchtdrukpost, zonnebanken, voorloper van airco, sandwichbetonbouw, enz... Alles bijeen een zeer leerrijke ervaring.
Aansluitend hierop had ik graag de 'Rakettenanlage' in Kummersdorf zelf bezocht. Hier ontstonden de naziraketten die later verhuisden naar Peenemunde. Ik vermeldde reeds dat zij niet ver van de Panzir stonden. Na de oorlog hebben de sowjets dit centrum verder uitgebouwd en er stonden toen raketten op West Europa gericht. Met of zonder atoomkoppen dat was mij niet duidelijk.
Een vijftal inwoners uit Kummersdorf houden er geregeld wandelingen voor de toeristen, maar voor slechts één persoon zagen zij dit niet zitten. Spijtig.
Er is nog meer : in Sperrenberg, een dorpje tussen Wünsdorf en Kummersdorf ligt het militaire vliegveld. Dit is gebouwd op een vliegveld uit WO II en verder uitgebouwd in de koude oorlog. Het is een enorm domein met naast het vliegveld ook kazernes, losstaande officierswoningen, schooltjes, een hospitaal, garages, enz... Er kan een grote gemeente in huizen ! Momenteel probeert men middelen vrij te maken om van dit ondertussen door de natuur terug opgeëist domein één groot Europapark te maken, met paviljoenen uit alle landen.
'Schade, nicht zu besuchen !'
Vandaag is dus mijn laatste nacht in Kummersdorf, morgen rij ik verder op ontdekking in Fläming, richting Wittenburg. Ik probeer dit langs kleinere wegen te doen. We zien wel.
Oh ja, ik ben zo vrij om te vertellen dat ik de laatste avond de rekening voor mijn verblijf hier moest betalen. Kamer met ontbijt, drankverbruik en verschillende avondmalen samen : € 262 !
P.S. Je kan alle foto's bekijken door te klikken op de zijbalk rechts op fotohoekje, dan kies je Fläming. Je mag natuurlijk de andere ook bekijken.
De ontdekker, uitvinder, of hoe noem je zo iemand van de Magdeburgse halb Kügeln. Hij staat nu ook in mijn fotoverzameling. Daarna ik verder langs de Elbe. Op een bepaald moment zag ik iets raars ! Zo'n vijfhonderd meter de stad in zag ik boven de daken verschillende gouden halve bollen staan. Ik naar daar en enorme verrassing ... ik stond voor een Hundertwasser huis ! Dit had ik hier helemaal niet verwacht. Natuurlijk was dit een goede compensatie voor de échte von Güricke's Magdeburgs halve bollen !
Poort van de slotkerk
Keukentafel met ingebouwde afwasteilen (wegens plaatsgebrek)
Uniform 'Freie Deutsche Jugend'
Neenee, het was een protestactie tegen het bestuur omdat ze in hun zakken zitten !
