maandag, juli 27, 2009

FAILTE ! -Dead poets society-

Vooral in Dublin, maar eigenlijk in heel Ierland, kan je niet naast hen :

William Butler Yeats
James Joyce
Oscar Wilde

Daarom tijd om deze 'grote drie' even onder de loep te nemen. Samen zijn ze zowat het kruim van de Ierse literatuur, met uitlopen over heel Europa.

WILLIAM BUTLER YEATS
Geboren op 13 juni 1865 in Sandymount, een plaatsje vlak bij Dublin. Hij is gestorven in Roquebrune-Cap-Martin, in Monaco, op 28 januari 1939.
Naast dichter, toneelschrijver en mysticus was hij in de jaren twintig ook senator in Ierland.
Einde 1938 verliet hij Ierland vanwege een slechte gezondheid. Hij gaat naar Monaco wonen maar overlijd daar en wordt er begraven. In september 1948 word hij opnieuw opgegraven om overgebracht te worden naar Ierland. Op de begraafplaats van zijn grootvaders parochie in Drumcliffe, County Sligo. Op zijn graf staat een grafsteen met opschrift :
Cast a cold Eye,
On Live, on Death,
Horseman pass by !
Yeats was één van de belangrijkste figuren van de literatuur uit de 20ste eeuw, de drijvende kracht achter de 'Irish Literary Revival' en oprichter van het Abbey Theatre in Dublin.
In 1923 kreeg hij de Nobelprijs voor Literatuur. Het Nobelprijs comité beschreef zijn werk als 'geïnspireerde poëzie die op een zeer artistieke manier vorm geeft aan de geest van een hele natie'.
Op 20 jarige leeftijd publiceerde hij 'The Poetry of Sir Samuel Ferguson' dat prompt verscheen in The Dublin University Review. Op slag was hij in Ierland en in een aantal Europese landen wereldberoemd.
Yeats was ook benomen door mystiek, spiritisme, occultisme en astrologie. Zijn volledige werk en leven beschrijven zou kunnen in een lijvig boek, maar volgens mij zijn die al geschreven.
Zijn leven en werk werd wel heel sterk beïnvloed door Maude Gonne die hij verschillende malen ten huwelijk vroeg maar steeds weigerde ze. Tot zijn afgrijzen trouwde ze in 1903 met de Ierse majoor John MacBride. Zij bleven echter contact met elkaar houden en in 1908 (zeggen vrienden) 'they finally consummated their relationship'.
Twintig jaar later beschrijft Yeats die nacht met Gonne in een gedicht dat ik jullie niet wil onthouden : A man Young and Old.
My arms are like the twisted thorn
And yet there beauty lay ;
The first of all the tribe lay there
And did such pleasure take ;
She who had brought great Hector down
And put all Troy to wreck.
Jawel ... William Butler Yeats.

JAMES JOYCE
'Statig kwam de dikke Buck Mulligan uit het trapgat. Hij droeg een kom zeepschuim waarop een spiegel en een scheermes gekruist lagen'.
Dit is de eerste zin uit het meesterwerk 'Ulysses' van de op 2 januari 1882 in Dublin uit een rijke familie geboren James Joyce. (door omstandigheden kwam zijn familie later in bittere armoede terecht). Hij overleed op 13 januari 1941 in Zurich. Hij zwoer het katolicisme af tijdens zijn studie Literatuur aan het University College in Dublin.
Hij bezocht Parijs in 1902 toen zijn studies gedaan worden en hij besloot schrijver te worden. In 1904 verhuisde hij naar Triëst samen met zijn kamermeisje Nora Barnacle. Hier word hun zoon geboren. Om in zijn onderhoud te voorzien gaf hij les aan de Berlitz school.
In 1914 publiceerde hij een verhalenbundel, Dubliners, onder het pseudoniem Stephen Dedalus. Hij noemde die verhalen 'epiphanies' waarmee hij het plotse bewustzijn van de 'ziel' van iets te beschrijven.
Gedwongen door W.O. I. verhuisde hij naar het neutrale Zwitserland, naar Zurich. Daar onstond Ulysses. Ondanks het feit dat hij Ierland had verlaten antwoorde hij op een vraag hiernaar : 'Heb ik het ooit verlaten ?'.
Toen W.O. II uitbrak woonde Joyce in Parijs en vluchtte hij terug naar Zurich waar hij in 1941 overleed in het Rode Kruis Ziekenhuis.

Ulysses wordt geregeld de meest invloedrijke roman van de 20ste eeuw genoemd. Joyce gebruikt de Griekse mythen van Odysseus, Penelope en Telemachus op een moderne manier. Het boek verhaalt het leven in Dublin met nadruk op de vervallenheid en eentonigheid van de stad. Hoofdpersonen in het verhaal zijn Leopold Bloom en zijn vrouw Mary en Stephen Dedalus.
Tijdens het verhaal verwijst Joyce herhaaldelijk en expliciet naar seks wat hem in eerste instantie niet in dank werd afgenomen. Ulysses werd daarom ook lang verboden in bijv. de USA, het Verenigd Koninkrijk en in Ierland zelf.
Het is eigenlijk een voor het groot publiek vrij ontoegankelijk boek, velen zijn er aan begonnen maar weinig hebben het uitgelezen. In een Engelse krant stond het op de derde plaats van de minst uitgelezen boeken.
De hoofdstukken van het boek zijn gebaseerd op hoofdstukken uit de Odyssee. Het is een lijvig werk verschenen in verschillende vormen. De meeste edities hebben 800 tot 1000 bladzijden.
Bijzonder aan het laatste hoofdstuk, Penelope, is dat het bestaat uit slechts 8 zinnen. Maar dan wel enorme zinnen, soms wel bladzijden lang, zonder interpunctie. Hierin beschrijft hij, vanuit het oogpunt van Molly Bloom, haar filosoferen over seks, vreemd gaan, haar verleden en haar huwelijk. Opmerkelijk is dat Kate Bush delen van de laatste zin gebruikte voor haar song 'The Sensual World'.
Hij pucliceerde ook een ander bekend (en verfilmd) werk : Finnegan's Wake.

Jawel ... James Joyce.

OSCAR WILDE
Hij werd geboren op 16 oktober 1854 in Dublin en stierf in Parijs op 30 november 1900. Zijn ouders behoorden tot de opperklasse : Zijn vader was een vooraanstaand oog- en oorchirurg, zijn moeder een bekende schrijfster. Oscar was hun jongste zoon.
Oscar Wilde, een briljant student, studeerde klassieke talen aan het Trinity College in Dublin en studeerde daarna verder in Oxford. In Oxford werd hij bekend als lid van de decadente beweging : hij liet zijn haar groeien en toonde zich niet geïntresseerd in de 'mannelijke' sporten. Hij versierde zijn kamer met allerlei kunstvoorwerpen. Hij was een voorvechter van het esthetische principe 'kunst om de kunst'.
Eens afgestudeerd maakte hij verschillende reizen naar Italië en Griekenland. In 1878 begon hij toneelstukken te schrijven. Zijn ideeën over kunst werden hem door de critici niet in dank afgenomen en men begon hem te bewerken : Er verschenen allerlei karikaturen over hem, zijn kamer in Oxford werd vernietigd en men wierp hemzelf in Oxford in de Cherwell.
In 1884 trouwde hij met Constance Lloyd en zij kregen twee zonen : Cyril en Vyvian.
In 1891 leerde hij Lord Alfred Douglas, de zoon van de markies van Queensberry, kennen. Beiden waren dol van elkaar en als vlug kreeg dit een homosexuele relatie opgeplakt door de markies. Wilde verdedigde zich en deed de markies een proces aan. De rechtbank stelde de markies in het gelijk. Wilde vloog voor twee jaar in de gevangenis. Zijn vrouw scheidde van hem en zijn zonen namen de achternaam 'Holland' aan.
In de gevangenis ging zijn gezondheid achteruit. Na zijn 'straf' , in de laatste jaren van zijn leven, leefde Wilde in armoede in Frankrijk. Hij stierf aan meningitis op 46 jarige leeftijd.
Oscar Wilde ligt begraven op Père Lachaise in Parijs.

Hij schreef vooral, dit bijna jaarlijks, toneelstukken. Het bekendste is : The Importance of being Earnest uit 1895. In 1891 verscheen er ook een essay van hem : The Soul of Man under Socialism.
The Importance is een verhaal over twee jonge mannen, Jack en Algernon, die het geluk vinden bij Gwendolen en Cicely. Wilde tekent alle karakters haarscherp. De naam Ernest in de titel is afkomstig van Jack. Die wil trouwen met Gwendolen maar ondervind tegenstand van haar ouders. Jack, eigenlijk een vondeling wou belangrijker lijken dan hij was en had zich aan de familie voorgesteld als 'Ernest'. Een naam waar Gwendolen zich aangetrokken door voelde.
In The Soul of Man komt vooral het libertair, socialistisch en anarchistisch wereldbeeld van Wilde tot uiting : In het kapitalistisch bestel zijn mensen gedwongen de sociale problemen die dit bestel met zich meebrengt op te lossen in plaats van zich echt te ontplooien. In een socialistisch bestel bestaan deze problemen niet en dit zal leiden tot een hoger individualisme.

Zijn toneelstukken waren doorspekt met oneliners die een eigen leven gingen leiden. Twee van de bekendste zijn : Ther is only one thing in de world worse than being talked about, and that is not being talked about. De filosofie hierachter, dat er beter of iets of iemand word gepraat dan niet, is nu nog altijd een begrip in bijvoorbeeld de reclamewereld of zie de recente Tour de France met mijnheer Armstrong. De andere : I'm glad to hear you smoke. A man should have an occupation of some kind.

Jawel ... Oscar Wilde.

Geen opmerkingen: