Vandaag ook nogal vroeg uit de veren, ontbijt, naar de auto. Op GPS proberen Rjukan in te stellen. Komen er toch twee op waarvan een Rjukan Tinn. Eventjes op de kaart gekeken en dit leek de juiste. Op alle info die ik had gezien vond ik geen straat en geen nummer. Dus willekeurig. Zou dit nog een restant zijn van de helft van vorige eeuw toen de Tysker (is noors voor duitsers) dit niet wilden bekent maken. vanwege hun geheime zware water. Daar ging ik namelijk nu naar toe. Het Norsk Industriearbeider Museum Vemork. De vroegere krachtcentrale. Je weet wel, van die film 'Helden van Telemark' met o.a.de goeie ouwe Kirk Douglas.
De weg naar daar was meestal zo'n typische bergweg, een 5m breed, hier en daar een versmalling aan een brug en/of een zijdelingse verbreding om tegenliggers beter te laten passeren. Het rare is wel dat weinig Noren hier blijkbaar van af weten.
Enfin na zo'n 110 km kwam ik aan in Kommune Tinn en zei mijn GPS bestemming bereikt. Ja ... mijn oor dacht ik en reed door. Het eerste bordje dat de deelgemeeente Rjukan aangaf melde nog 54km. Oké, dus verder getufd. Voor alle veiligheid ging ik in een dorpje tanken en moest wel in het Noors vragen of ik op de goede weg zat. De mijnheer bleef met zijn hoofd schudden en zei 'Jeg forstår deg ikke'. Wat 'ik versta u niet' is. Ik bedankte en reed gewoon verder.
Het werd voor mij wel duidelijk dat de Noorse gemeenten, de Kommune, eigenlijk wel heel groot zijn.
Rond de middag was ik in Rjukan. De krachtcentrale viel mij wel op. Eerst dacht ik dat dit het gebouw was dat door de helden van Telemark was aangevallen. Neen !! Het is gewoon de nieuwe electrische centrale. Een pijl wees uit dat het Norsk Industriearbeider Museum een vijftal km verder was. Je hoort het volgens mij al aan de naam 'arbeider' dat het een rode instelling heeft. Maar er was meer.
De parking ligt enkele honderden meters van het gebouw af, ook zo'n honderd meter lager. Je moet over een brug omhoog. Gelukkig kan je een minibus nemen, prijs 30NK, heen en weer. Die nam ik. Eens binnen zei de kassier om eerst de film te gaan bekijken die direct ging beginnen en dan het museum te bezoeken.
De film : Hier werd zwaar water gemaakt door de nazi's om te gebruiken voor hun eerste atommbom. Vanuit Engeland kregen Noorse verzetstrijders de opdracht deze centrale te vernietigen. De eerste maal dat ze dit deden lag de centrale slechts 6 maanden stil. Nadat er terug productie was deden ze nog een schip zinken en opnieuw een aanslag op de centrale. Ditmaal stil voor hele lange tijd. Enfin het kwam er op neer dat in 1943 Amerikanen de centrale bombardeerden en de productie stil legden. In totaal zouden er zo'n 20 Noren bij gestorven zijn.
De film duurde zo'n 3kwartier en het waren voortdurend getuigen en beelden van vroeger, niet de Hollywood productie. Op het einde zei de presentator dat zij fier waren dat de Nazi's geen atoombom konden maken, maar dat er wel een Amerikaanse was. Ik moest, blijkbaar niet alleen, even slikken.
Als je nog eens de kans krijgt om de film 'Helden van Telemark' te bekijken, doe het.
Daarna het bezoek aan de fabriek zelf. Het is ongelooflijk dat naast electriciteit hier druppel per druppel sterk water werd gemaakt.
Het nieuwere gedeelte gaat over de arbeiders, in de fabriek, maar ook daarnaast. Eén van de eerste foto's die je ziet is die van een Duitser met wat langer haar en een baard die ook nog een tijdje in Brussel heeft gewoond. De verschillende foto's die ik nam bewijzen dat het inderdaad een rode gebeurtenis was en de moeite waard om te bekijken.
Hierna ben ik naar het Tinnmuseum gegaan, ik reed er toch langs. Oude Noorse huisjes die ik toch al wat gezien heb. Ik kocht een ticket, dronk een koffie, at een wafel met Jørbeerconfituur en kreeg van de mevrouw een stukje bruine kaas. Het smaakte en rook naar kaas maar mevrouw zei dat het niks met melk te maken had. Wel met de suiker van de melk. Raar !
Enfin, terug naar Skien waar ik een deugddoend telefoontje van een dochter kreeg. P.S. weer hoorde ik op de radio een lied van Cornelis Vreeswijck.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten